مادربزرگم
همیشه جیبهایم را پر از مغزدانهها میکرد و صبحها برایم عدسی میپخت تا
حافظهام قوی شود. آن قسمت از سریال داستانهای مجید را هم فراموش نمیکنم
که به دنبال ملخ دریایی بود تا حافظهاش را تقویت کند، اما واقعا نوع
تغذیه میتواند روی حافظه ما تاثیر مثبت یا منفی بگذارد؟ در این رابطه
گفتوگویی با دکتر سیدعلی کشاورز، متخصص تغذیه و رژیم درمانی و مدیرگروه
تغذیه دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام دادیم که میخوانید: بله، تغذیه به روشهای مختلف روی حافظه انسان تاثیر میگذارد. سلامت: چه موادی باعث تقویت حافظه میشوند؟ ماهی
به علت داشتن چربی امگا3، گوشت قرمز و گوشت انواع پرندگان به دلیل داشتن
آهن، ویتامین C موجود در میوهها و سبزیجاتی مانند مرکبات، توتفرنگی،
گریپفروت، انار، گوجهفرنگی، کلم بروکلی، هویج و سویا به علت تاثیر آن در
بهبود عملکرد سلولهای عصبی، ویتامینهای گروه B بهویژه B6 و B12 و تیامین
که در مخمر، جوانه گندم، برنج قهوهای، دانه سویا، جوی دوسر، عدس، تخمه
آفتابگردان و گردو وجود دارند، روی که منبع آن گوشت، جگر، غلات سبوسدار،
محصولات سویا، لوبیای خشک، تخممرغ، پنیر، حبوبات و سبزیجات سبز تیره و زرد
است و ید که بر عملکرد غده تیرویید اثر میگذارد. سلامت: به امگا3 اشاره کردید، این چربی چطور باعث افزایش حافظه میشود؟ اسیدهای چرب امگا 3، باعث حفاظت غشای خارجی سلولهای عصبی میشوند و مغز انسان میتواند فعالیتهای خود را بهتر انجام دهد. سلامت: امگا 3 غیر از ماهی در چه مواد غذایی دیگری وجود دارد؟ منبع
امگا 3، ماهیهای آزاد مانند سالمون، ساردین، میگو و شاهماهی است و از
دیگر منابع میتوان به انواع مغزها، سویا، روغن بادام زمینی و روغن زیتون
اشاره کرد. البته مقدار کمی از آن هم در تخم دانه کتان یا مغز گردو یا برخی
روغنهای گیاهی مثل روغن کنجد هم وجود دارد. سلامت: آیا مصرف مکمل آن هم مفید است؟ بله، مصرف مکمل امگا3 نیز میتواند موثر باشد. سلامت: به مصرف گوشتها به دلیل داشتن آهن اشاره کردید. آهن چه نقشی در این میان بازی میکند؟ به
اثبات رسیده افرادی که دچار فقر آهن هستند و کمخونی دارند، دچار عدم
تمرکز و کاهش قدرت یادگیری میشوند. زیرا در مبتلایان به کمخونی ناشی از
فقر آهن، اکسیژن کافی به سلولهای مغزی نمیرسد و همین مساله باعث میشود
فرد به عارضه کمحافظگی دچار شود. سلامت: آهن جز در انواع گوشت در چه مواد غذایی دیگری یافت میشود؟ زردآلو، آلو، حبوبات، سویا، تخم کدو و محصولات دریایی، البته میزان آهن در گوشت قرمز و گوشت شترمرغ بیشتر است! سلامت: آیا برخی بیماریهای داخلی هم میتوانند باعث افت حافظه شوند؟ بله،
مثلا اختلالات متابولیسمی ید روی حافظه تاثیر میگذارند. این موضوع بیشتر
به فعالیت غده تیرویید بستگی دارد. وقتی فردی دچار اختلالات عملکرد غده
تیرویید و متابولیسم ید میشود، باید همزمان با دارودرمانی غذاهای غنی از
ید مثل انواع ماهی و نمک یددار مصرف کند تا بهبود یابد. سلامت: درست است که با گرسنهشدن قدرت تمرکز و حافظهمان کم میشود؟ بله.
بهطور کلی، گرسنگی هم بر قدرت حافظه و هم تمرکز اثر منفی دارد. وقتی فردی
گرسنه میشود اگر به موقع غذا نخورد، قندخونش پایین میآید و تمرکز و قدرت
یادگیریاش را از دست میدهد. سوخت منحصربهفرد مغز ما نوعی قند به نام
گلوگز است. گلوگز از تجزیه نشاسته سیبزمینی و غلات بهدست میآید. وقتی ما
به اندازه کافی غذا نمیخوریم و نشاسته کافی دریافت نمیکنیم، این قند
تامین نمیشود و وقتی سوخت مغز تامین نشود فرد بیحوصله است و قدرت تمرکز و
یادگیریاش را از دست میدهد. به همین دلیل مهم است ما حتی اگر اضافه وزن
داریم 3 وعده غذاییمان را بخوریم یعنی هیچیک از وعدههای صبحانه، ناهار و
شام را حذف نکنیم. سلامت: چه عادتهای غذاییای برای حافظه ما مضر هستند؟ مصرف
لبنیات همراه با غذاهای آهندار یا قرص آهن مضر است. نباید در وعده ناهار و
شام شیر مصرف کنیم و همرا با شام و ناهار حداکثر یک پیاله ماست یا یک
لیوان دوغ بخوریم. مصرف چای بعد از غذا نیز جذب آهن و روی را مختل میکند
در نتیجه فرد کمخون میشود. مصرف نوشابههای کولادار همراه غذا نیز همین
اثر را دارند. سلامت: آیا چاقی یا لاغری هم در میزان حافظه موثر است؟ چاقی
و اضافه وزن و لاغری به معنی بدخوری و کمبود موادمغذی در بدن است و هر دو
برای حافظه مضرند. داشتن رژیم غذایی متعادل در هر سنی و نظم غذایی میتواند
به ما در داشتن حافظهای قوی کمک کند. سلامت: بهترین وعدهای که قدرت تمرکز را در انسان بالا میبرد، کدام است؟ مهمترین دلایلی که بعضی از گیاهان دارویی را برای تقویت حافظه و رفع نسیان یا فراموشی مناسب ساخته است . 1- وجود مقادیر زیادی لیسیتین که یک چربی فسفر دار بوده و برای تقویت سیستم اعصاب مرکزی و قوای فکری بسیار ضروری وحیاتی می باشد . 2- بالا بودن میزان فسفر ، پتاسیم ، منیزیم ، اهک ، گوگرد ، کلر ، سدیم ، آهن در این گیاهان . 3-وجود خاصیت ضد افسردگی ،ضد ضعف عصبی و همچنین خاصیت کاهش دهنده علایم استرس (فشار روانی )در بعضی از این گیاهان. 4-
طبیعت گرم و خاصیت تحریک کنندگی بالایی که در برخی از این گیاهان وجود دارد
.کمک زیادی به تحریک مغز وقوای فکری و در نتیجه افزایش میزان بازدهی
قسمتهایی که کار باز یابی و به خاطر سپاری اطلاعات در یافتی را بر عهده
دارند . 5-وجود مقادیر زیاد قند طبیعی در این گیاهان یا میوه ها ی که مغز بیشترین نیاز را به انها دارد . 6-اثر
مستقیم و فوری گیاهان و میوه ها ی با طبیعت گرم در خنثی سازی علایم
افسردگی ، ضعف اعصاب ،کندی ذهن ،پایین بودن عملکرد مغز و....و کمک به برطرف
شدن این علایم . بهترین گیاهان و میوه های مقوی حافظه: آویشن طبیعت گرم،خاصیت محرک سیستم عصبی مرکزی و
مقوی اعصاب و همچنین قدرت تحریک کنندگی بالایی که به سبب وجود تیمول که از
مواد موثره این گیاه محسوب می شود . در ان تا ثیری ماندگار در تقویت قوای
فکری و مغزی و کمک به کار این قسمت از بدن دارد . آویشن به علت عطر نافذ به
صورت دمکرده یا جوشانده مصرف گردیده و همچنین موجب ضد عفونی کردن مجاری
تنفسی و سینوسهاو درمان برونشیت و آسم (تنگی نفس )بسیار موثر است . اسطوخودوس اگر دچار سردرد های عصبی و فراموشی و کندی
ذهن گردیده اید از مصرف گل اسطو خودوس که تازه انرا خشک نموده و به صورت
پودر در اورده با کمی پودر کندر و مقداری عسل به حالت خمیر در اورده اید
دریغ نورزید این گیاه خوش عطر یکی از بهترین گیاها نی است که از قدیم
الایام تا کنون جهت درمان انواع بیماریها ی ذهنی و مغزی از جمله مالیخولیا ،
مانیا ، صرع ،سرگیجه ،عقب ماندگی ذهنی و نسیان (فراموشی ) توسط طبیبان
یونانی وایرانی تجویز شده و مورد استفاده قرار می گرفته است . اکلیل کوهی رزماری یا اکلیل کوهی گیاهی است که دستگاه
عصبی را تحریک وتقویت می کند و از اثری عجیب در تقویت حافظهو قوای ذهنی
دارد. طبیعت گرم و خشک و طعم تند و تیز و خاصیت محرک دستگاه عصبی و گردش
خون این گیاه سبب شده که دارویی مفید و موثر جهت درمان اکثر بیماریها و
اختلالات عصبی و مغزی از جمله افسردگی ، میگرن عصبی و استرس و ضعف قوای
فکری و فراموشی باشد . برا یتهیه شربت از این گیاه کافی است که
مقدار 30 گرم اکلیل کوهی خشک را به همراه یک لیتر اب گرم و مقداری عسل
بجوشانید و مقداری بهار نارنج هم به ان اضافه کرده و هر 8 ساعت یک لیوان
میل نمایید . انجیر وجود در صد بالایی از مواد قندی به طور ی
که در صد گرم انجیر حدود 6/7 میلی گرم قند طبیعی وجود دارد . ومصرف ان با
کارهای فکری می تواند بسیار مفید باشد . دارای ویتامینها ی آ و ب و ث و
مواد معدنی مثل آهن ،برم ، منگنز ، گوگرد می باشد که همه برای بدن و
سلولهای مغزی مفید هستند . بادام وجود 54 در صد روغن و 24در صد مواد نشاسته
ای و مقداری قند و صمغ و همچنین در صد بالایی از املاح نظیر فسفر ، منیزیم
، پتاسیم ، گوگرد و آهن و ویتامین نیاسین در میوه شیرین بادام هر چندانرا
کمی سنگین و دیر هضم برای معده ساخته ولی یکی از بهترین مواد طبیعی مقوی
مغز و سلولهای دستگاه اعصاب مرکزی می باشد. جین سینگ جین سینگ که ریشه گیاهی است چینی و شبیه
به هویج زرد رنگ می باشد به قدری از نظر ارزش غذایی بالاست که به نام ریشه
زندگی لقب گرفته است . و از ان برای تقویت جسم و ذهن استفاده می نمایند . جینکو جینکو بیلو با به درخت معبد شهرت دارد .
یک گیاه مقوی حافظه به شمار می رود .قسمت مورد استفاده دارو ی ان برگهای
این گیاه می باشد که خاصیت ریلکس کننده (آرام بخش )دارد و موجب جریان خون
بیشتر در سلولهای مغزی می شود .و جهت مقابله با الزایمر در پیری بکار می
رود . چغندر با مقدار زیاد فسفر و قند این گیاه کمک
زیادی به مغز و درک مطالب و خاطرات و ثبت و ضبط مطالب می کند . از سوی دیگر
در درمان کم خونی و ضعف عمومی بدن بویژه در ناحیه سلولهای مغزی کمک می
نماید . میزان فسفر 100 گرم ریشه چغندر 55 میلی گرم است . خردل سبزی خردل غنی ترین منشا اهک غذایی است .
از نظر ویتامین آ وث و آهن و کلسیم بسیار غنی است . طبیعت گرم و تند و تیز و
وجود اسانس فرار و معطری که در خردل و دانه های ان وجود دارد این گیاه را
جهت تحریک سلولهای معده مناسب ساخته است. زعفران شهرت زیادی در تقویت اعصاب ،کمک به تحریک
سلولهای مغزی و تقویت آن و همچنین تقویت حافظه دارد . ابن سینا حکیم
عالیقدر مصرف زعفران را با کمی کندر و عسل به صورت خمیر جهت رفع کندی ذهن
تجویز کرده است . این گیاه گرم وخشک بوده دارای خاصیت شادی
بخش وتقویت کننده حواس و مغز و تنظیم کننده سلسله اعصاب می باشد . زعفران
خواب اور بوده و در رفع تشنج که منشا آن تحریکات مغز می باشد بسیار موثر
است جهت تقویت حافظه 4 گرم زعفران با 10 گرم کندر و 10 گرم زنجفیل را
ساییده و با 100 گرم عسل به صورت قرص در اورید . سعد کوفی اثرات بسیار مفیدی بر روی حافظه و از بین
بردن کند ذهنی و فراموشی دارد . خوردن سعد پودر شده به همراه پودر زعفران و
مویز خشک و کمی عسل در طول 40 روز متوالی هر روز یک قاشق مربا خوری صبح
ناشتا در رفع فراموشی و حواس پرتی بی نظیر است . سیر وجود ماده ای به نام الیسین که موجب خاصیت
انتی بیوتیکی در سیر شده است و بوی ان نیز مربوط به این ماده می باشد . و
همچنین روغن فرار موجود در سیر که الیله سولفید نام دارد از یک سو و غنی
بودن این گیاه از سولفور و فسفر و اهن و کلسیم یبب شده است که از هر ماده
مقوی ضد میکروبی شناخته شده دیگری بهتر و موثر تر بوده و حتی الیسین موجود
در ان قویتر از پنی سیلین باشد . طب سنتی و گیاهان دارویی-داروی گیاهی - کندر و تقویت حافظه کُندُر گیاهی دارویی است از راسته افراها (Sapindales) که از صمغ آن هم به عنوان خوشبو کننده استفاده میشود. صمغ کندر را معمولا با اسفنددانه میسوزانند.کندر
مقوی قلب-حافظه- صاف شدن صدا- ضد خلط خونی است.نام علمی این گیاه
Boswellia thurifera یا B. sacra است. طعم این عصاره بسیار تلخ است .محققان
دریافتند که تجویز کندر
، به ویژه دوز g/kg0/05 ، در دوران بحرانی رشد و نمو سیستم عصبی جنین و
نوزاد ، موجب افزایش چشمگیر (001/0>p) قابلیتهای یادگیری ، به ویژه
تقویت و نگهداری حافظه می شود . از این رو به نظر می رسد که کندر
می تواند دارای تاثیری مثبت بر روند تکامل مغز و احتمالا شکل گیری مناسب
درختهای دندریتی ، اکسونها و برقراری ارتباطات صحیح بین آنها باشد. آن چه از روایات راجع به کندر آمده به این شرح است: بهترین راه مصرف کندر بی خوابی، بد خوابی، نگرانی و اضطراب، سوء
هضم، یبوست مزاج، پرخوری، به جای نظم در غذا، خوردن مواد مختلف به فاصله
های کم، زیاد خوردن ماست ترش و دوغ ، خوردن زیاد مقدار پنیر، سیب ترش،
مقدار زیادی گشنیز هر کدام به طریقی فعالیت های فکری را دشوار یا حافظه و
سرعت انتقال را موقتا کند می کند. برای تقویت حافظه، مصرف
آنتیاکسیدانها(مثل میوه و سبزی ها) که از سلولهای بدن دفاع و آنها را
تغذیه میکند، پیشنهاد شده است. آنتیاکسیدانها همچنین از رسوبکردن چربی
در رگهای خونی جلوگیری میکنند و باعث میشوند که خون به راحتی جریان پیدا
کند و به مغز برسد. مغز برای انجام فعالیت های طبیعی خود به
استیل کولین نیاز دارد که منشأ آن از لسیتین می باشد. وقتی لسیتین ازطریق
غذا دریافت می شود طی مراحل جذب وهضم به مطالعه دو مطلب " این روزها نبرد بین کربوهیدرات و پروتئین
بسیار زیاد است، به خصوص اینکه رژیمهای پُر پروتئین و کم کربوهیدارت اثرات
مطلوبی در کاهش وزن و افزایش هوشیاری از خود نشان دادهاند. البته نه
قندها و نه پروتئینها، نقش مستقیمی در افزایش توانایی فرد برای تمرکز ایفا
نمی کنند و به عنوان منبع قدرت مغزی به حساب نمیآیند. اما نباید کل
تاثیرات را نادیده گرفت. آن چه از روایات راجع به کندر آمده به این شرح است: بهترین راه مصرف کندر بی خوابی، بد خوابی، نگرانی و اضطراب، سوء
هضم، یبوست مزاج، پرخوری، به جای نظم در غذا، خوردن مواد مختلف به فاصله
های کم، زیاد خوردن ماست ترش و دوغ ، خوردن زیاد مقدار پنیر، سیب ترش،
مقدار زیادی گشنیز هر کدام به طریقی فعالیت های فکری را دشوار یا حافظه و
سرعت انتقال را موقتا کند می کند. برای تقویت حافظه، مصرف
آنتیاکسیدانها(مثل میوه و سبزی ها) که از سلولهای بدن دفاع و آنها را
تغذیه میکند، پیشنهاد شده است. آنتیاکسیدانها همچنین از رسوبکردن چربی
در رگهای خونی جلوگیری میکنند و باعث میشوند که خون به راحتی جریان پیدا
کند و به مغز برسد. مغز برای انجام فعالیت های طبیعی خود به
استیل کولین نیاز دارد که منشأ آن از لسیتین می باشد. وقتی لسیتین ازطریق
غذا دریافت می شود طی مراحل جذب وهضم به مطالعه دو مطلب " این روزها نبرد بین کربوهیدرات و پروتئین
بسیار زیاد است، به خصوص اینکه رژیمهای پُر پروتئین و کم کربوهیدارت اثرات
مطلوبی در کاهش وزن و افزایش هوشیاری از خود نشان دادهاند. البته نه
قندها و نه پروتئینها، نقش مستقیمی در افزایش توانایی فرد برای تمرکز ایفا
نمی کنند و به عنوان منبع قدرت مغزی به حساب نمیآیند. اما نباید کل
تاثیرات را نادیده گرفت.
سلامت: آقای دکتر! آیا با خوردن غذاهای مختلف میتوانیم حافظهمان را تقویت کنیم؟
محمد بن سنان از امام رضا(ع) نقل کرده است که آن حضرت فرمود: «همسران باردارتان را کندر دهید؛ اگر حمل آنها پسر باشد، پاکیزه قلب ودانشمند و شجاع خواهد شد و اگر دختر باشد، خوش اخلاق و زیبا مىشود.»
پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ):
به زنان باردار خود، کندر بدهید؛ چرا که عقل کودک را افزون مى کند.
پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ):
بر شما باد کندر؛ چرا که ... عقل را افزون مى کند، ذهن را ذکاوت مى دهد، چشم را جلا مى بخشد و فراموشى را از میان مى برد.
امام رضا (علیه السلام ):
فراوان کندر بخورید، آن را در دهان نگه دارید و بجوید. بلغم معده را مى زداید و آن را تمیز مى کند، عقل را استحکام مى بخشد و غذا را مى گوارد.
آنرا کوبیده و هر روز صبح ناشتا یک قاشق مربا خوری از آنرا در یک استکان آب حل کرده و مصرف نمایید.
همچنین میتوانید آنرا در دهان گذاشته و به صورت آدامس از آن استفاده نمایید اما کمی تلخ میباشد.
بر عکس خواب مناسب، استراحت، اطمینان خاطر، تغذیه مناسب و منظم، مزاج مرتب، مطالعه در زمان مناسب ( نه بلافاصله بعد از صرف غذا
) خوردن مقدار مناسبی از خرما یا کشمش، عسل و گردو به همراه پنیر، آجیل به
مقدارکم، تنفس عمیق در هوای سالم و ورزش صبحگاهی، استفاده از شیر یا شیر
کاکائو در صورت امکان، استراحت نیم ساعته در نزدیکی ظهر، بیدار ماندن بعد
از نماز صبح یا بعد از طلوع آفتاب، خودداری از خواب نزدیک غروب آفتاب موجب
نشاط و فعالیت مغز و افزایش حافظه و آمادگی برای کارهای فکری می شود.
خوردن صبحانه در ساعات اولیه بامداد (صبح نسبتا زود) به این مقصود کمک می کند . استفاده از مقدارکمی زنجبیل در غذاها
( به جای ادویه
دیگر یا همراه آنها ) نیز مفید است. تلاوت آیات قرآن کریم و روزه ماه
مبارک رمضان نیز به دلایلی که نیاز به بحث جداگانه دارد، در افزایش حافظه
مؤثر است.
مطالعاتی که در دانشگاه پزشکی هاروارد انجام شده،
نشان داده است افرادی که مقدار زیادی سبزیجات تازه استفاده میکنند، کمتر
دچار فراموشی و تضعیف حافظه میشوند.کبد
وارد شده ، شکسته و کولین که جزئی از ساختمان لسیتین است از آن جدا می
شود که از این کولین آزاد شده بسیاری از مواد حیاتی و ضروری بدن ساخته
خواهد شد.
یکی از نقش های مهم کولین در ساختن استیل کولین است. استیل
کولین اهمیت بسیاری برای فعالیت مغز و مرکز حافظه دارد و با بودن استیل
کولین، مغز و مرکز حافظه توانایی ضبط و نگهداری صحبت ها، نوشته ها و دیده
ها را خواهند داشت و تا زمانی که این ماده حیاتی یعنی استیل کولین ساخته
شده از لسیتین به اندازه کافی به مغز برسد ما دچار فراموشی نمی شویم و
برعکس در اثر کاهش مقدار استیل کولین به دنبال کمبود لسیتین ، حتی به مدت
کوتاه، قدرت حافظه کاهش یافته و فرد قدرت حفظ طولانی صحبت ها و دیده ها را
از دست خواهد داد و یا مطالب و مسائل جدید را به سختی به خاطر می سپارد.
منابع غذایی لسیتین
لسیتین درعدس، ذرت، شیر، زرده تخم مرغ، تخم آفتابگردان، جوانه گندم، بادام زمینی، آرد جو و سر، کبد
(جگر) گوساله و... وجود دارد ولی از همه بیشتر در لوبیای سویا یافت می
شود. مقدار لسیتین موجود در لوبیای سویا بسیار بالاتر از لسیتین سایر مواد
ذکر شده می باشد و به همین علت در سازمان بهداشت جهانی(WHO) سویا را، سلطان
لسیتین معرفی کرده اند. به عبارتی کیفیت لسیتین گرفته شده از سویا از سایر
ترکیبات بهتر و بالاتر می باشد.
غذاها
ی تقویت کننده حافظه (1)" و "غذاها
ی
تقویت کننده حافظه (2)" در همین سایت به آدرس "صفحه اصلی > تغذیه و
سلامت > خبرها و دانستنیهای تغذیه > تغذیه افراد سالم " نیز برای تان
مفید خواهد بود.
در بدن، کربوهیدراتها (قندها) به گلوکز تبدیل
میشوند. این کار حداقل 2 تا 4 ساعت طول میکشد، در حالی که تجزیه
پروتئینها حداقل به 4 ساعت زمان نیاز دارد. بنابراین نمی توان گفت یک ماده
غذایی اثرات معجزه آسایی بر حافظه داشته باشد.
متخصصان تغذیه معتقدند ترکیبی از غذاها
مثل میوهجات، سبزیجات، غلات و دیگر مواد غذایی در کل باعث بهبود سلامت جسم و ذهن میشوند و اگر فردی رژیم غذایی
سالمی داشته باشد، کل فعالیتهای جسمی و ذهنی او در حد مطلوب و مورد نظر قرار میگیرند.
عامل دیگری که ممکن است با تمرکز ذهن افراد رابطه داشته باشد، پُرخوری یا کم خوری است.
اگر
فردی قبل از انجام یک کار مهم، پُرخوری کند، احساس خواب آلودگی میکند،
زیرا گردش خود از مغز به سمت معده منحرف میشود تا عمل هضم غذا به بهترین
نحو صورت گیرد. از سوی دیگر افرادی که کالری کافی دریافت نمی کنند و از
وعده غذایی خود صرف نظر میکنند یا تحت رژیم های سخت غذایی قرار دارند،
نمی توانند تمرکز خوبی داشته باشند و حواس آنها به راحتی پرت میشود.
به
علاوه تحقیقات نشان داده است کودکانی که صبحانه میل میکنند، حافظه کوتاه
مدت بهتری نسبت به همکلاسیهای خود که صبحانه نمیخورند، دارند. در ضمن
کودکانی که صبحانههای پُر کالری میخورند (مثل کیک، شکلات، شیرینی و...)
تمرکز خوبی ندارند.
رژیمهای غذایی پُر چرب نیز روی آگاهی و تمرکز، اثرات منفی دارد، طوری که حافظه و یادگیری تضعیف میشود، پس نمیتوان از افرادی که غذاها
ی پُرچرب میخورند، انتظار هوش آنچنانی داشت.
قفسههای
مغازهها یا داروخانهها پر از قرصها، شربتها و مکملهای ویتامین، املاح
و مواد گیاهی است که روی همه آنها قید شده که از نظر جسمی و ذهنی باعث
تقویت شما میشوند. تعداد این مواد آنقدر زیاد است که قابل شمارش نیست، اما
مطمئن باشید این مواد آن طور هم که درباره آنها تبلیغ شده، سودمند نیستند و
اگر یک امتحان یا مصاحبه بزرگی در پیش دارید، بهتر است برای تقویت حافظه و
تمرکز خود، بر روی این مواد حساب باز نکنید.
گزارشهایی وجود دارد که
میگوید ویتامینهای E,C,B و بتاکاروتن و منیزیم می تواند قدرت مغز را
تقویت کنند. اما هیچ کس ثابت نکرده که قرص های حاوی این مواد بتوانند باعث
تقویت حافظه و تمرکز شوند. در ضمن وقتی مقدار زیادی از این مواد در غذاها
ی طبیعی وجود دارند، چرا به سراغ قرص های آنها برویم؟
ویتامین
C را به راحتی در مرکبات میتوان یافت. بتاکاروتن در هویج ، اسفناج و دیگر
سبزیجات برگ دار سبز وجود دارد. قرص های ویتامینی و مکمل موارد مصرف خاصی
دارند و هیچ وقت نمیتوانند جای مواد غذایی را بگیرند.
به تازگی
نظریههایی مطرح شده که قابل توجه است. مثل مواد غذایی حاوی اسیدهای چرب
امگا3(مثل ماهی)، وین پوستین(که در یک گیاه وجود دارد) یا کولین(ماده مغذی
اصلی موجود در لسیتین) دارای اثرات خاصی هستند و بر سلامت ذهن، تاثیرات
مثبتی دارند و محققان در تلاشند ترکیبی از این مواد را در اختیار افراد
بگذارند تا قدرت حافظه آنها تقویت شود.
فکر نکنید اگر غذای خاصی مصرف
کنید، تمرکز و حافظه شما قدرت فوق العادهای پیدا میکند. اگر امتحان یا
مصاحبهای در پیش دارید و دوست دارید حافظه و تمرکز شما قدرت خوبی داشته
باشند، نکات زیر را به خاطر بسپارید:
- کارهای لازم را برای آمادگی خود، از قبل انجام دهید، سر فرصت و بدون عجله.
- شب قبل، خوب بخوابید.
- ورزش را در برنامه زندگی خود به طور منظم در نظر بگیرید.
- یک رژیم غذایی
متعادل و حاول تمامی گروه های غذایی مصرف کنید. به هیچ وجه از ماده غذایی
خاصی به منظور تقویت حافظه استفاده نکنید؛ چون ممکن است وضعیت شما را بدتر
کند. از غذاها
ی طبیعی و سالم در حد معقول استفاده کنید تا ذهن شما برای هر کاری آماده باشد.
محمد
بن سنان از امام رضا(ع) نقل کرده است که آن حضرت فرمود: «همسران باردارتان
را کندر دهید؛ اگر حمل آنها پسر باشد، پاکیزه قلب ودانشمند و شجاع خواهد
شد و اگر دختر باشد، خوش اخلاق و زیبا مىشود.»
پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ):
به زنان باردار خود، کندر بدهید؛ چرا که عقل کودک را افزون مى کند.
پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ):
بر شما باد کندر؛ چرا که ... عقل را افزون مى کند، ذهن را ذکاوت مى دهد، چشم را جلا مى بخشد و فراموشى را از میان مى برد.
امام رضا (علیه السلام ):
فراوان
کندر بخورید، آن را در دهان نگه دارید و بجوید. بلغم معده را مى زداید و
آن را تمیز مى کند، عقل را استحکام مى بخشد و غذا را مى گوارد.
آنرا کوبیده و هر روز صبح ناشتا یک قاشق مربا خوری از آنرا در یک استکان آب حل کرده و مصرف نمایید.
همچنین میتوانید آنرا در دهان گذاشته و به صورت آدامس از آن استفاده نمایید اما کمی تلخ میباشد.
بر عکس خواب مناسب، استراحت، اطمینان خاطر، تغذیه مناسب و منظم، مزاج مرتب، مطالعه در زمان مناسب ( نه بلافاصله بعد از صرف غذا
) خوردن مقدار مناسبی از خرما یا کشمش، عسل و گردو به همراه پنیر، آجیل به
مقدارکم، تنفس عمیق در هوای سالم و ورزش صبحگاهی، استفاده از شیر یا شیر
کاکائو در صورت امکان، استراحت نیم ساعته در نزدیکی ظهر، بیدار ماندن بعد
از نماز صبح یا بعد از طلوع آفتاب، خودداری از خواب نزدیک غروب آفتاب موجب
نشاط و فعالیت مغز و افزایش حافظه و آمادگی برای کارهای فکری می شود.
خوردن صبحانه در ساعات اولیه بامداد (صبح نسبتا زود) به این مقصود کمک می کند . استفاده از مقدارکمی زنجبیل در غذاها
( به جای ادویه
دیگر یا همراه آنها ) نیز مفید است. تلاوت آیات قرآن کریم و روزه ماه
مبارک رمضان نیز به دلایلی که نیاز به بحث جداگانه دارد، در افزایش حافظه
مؤثر است.
مطالعاتی که در دانشگاه پزشکی هاروارد انجام شده،
نشان داده است افرادی که مقدار زیادی سبزیجات تازه استفاده میکنند، کمتر
دچار فراموشی و تضعیف حافظه میشوند.کبد
وارد شده ، شکسته و کولین که جزئی از ساختمان لسیتین است از آن جدا می
شود که از این کولین آزاد شده بسیاری از مواد حیاتی و ضروری بدن ساخته
خواهد شد.
یکی از نقش های مهم کولین در ساختن استیل کولین است. استیل
کولین اهمیت بسیاری برای فعالیت مغز و مرکز حافظه دارد و با بودن استیل
کولین، مغز و مرکز حافظه توانایی ضبط و نگهداری صحبت ها، نوشته ها و دیده
ها را خواهند داشت و تا زمانی که این ماده حیاتی یعنی استیل کولین ساخته
شده از لسیتین به اندازه کافی به مغز برسد ما دچار فراموشی نمی شویم و
برعکس در اثر کاهش مقدار استیل کولین به دنبال کمبود لسیتین ، حتی به مدت
کوتاه، قدرت حافظه کاهش یافته و فرد قدرت حفظ طولانی صحبت ها و دیده ها را
از دست خواهد داد و یا مطالب و مسائل جدید را به سختی به خاطر می سپارد.
منابع غذایی لسیتین
لسیتین درعدس، ذرت، شیر، زرده تخم مرغ، تخم آفتابگردان، جوانه گندم، بادام زمینی، آرد جو و سر، کبد
(جگر) گوساله و... وجود دارد ولی از همه بیشتر در لوبیای سویا یافت می
شود. مقدار لسیتین موجود در لوبیای سویا بسیار بالاتر از لسیتین سایر مواد
ذکر شده می باشد و به همین علت در سازمان بهداشت جهانی(WHO) سویا را، سلطان
لسیتین معرفی کرده اند. به عبارتی کیفیت لسیتین گرفته شده از سویا از سایر
ترکیبات بهتر و بالاتر می باشد.
غذاها
ی تقویت کننده حافظه (1)" و "غذاها
ی
تقویت کننده حافظه (2)" در همین سایت به آدرس "صفحه اصلی > تغذیه و
سلامت > خبرها و دانستنیهای تغذیه > تغذیه افراد سالم " نیز برای تان
مفید خواهد بود.
در بدن، کربوهیدراتها (قندها) به گلوکز تبدیل
میشوند. این کار حداقل 2 تا 4 ساعت طول میکشد، در حالی که تجزیه
پروتئینها حداقل به 4 ساعت زمان نیاز دارد. بنابراین نمی توان گفت یک ماده
غذایی اثرات معجزه آسایی بر حافظه داشته باشد.
متخصصان تغذیه معتقدند ترکیبی از غذاها
مثل میوهجات، سبزیجات، غلات و دیگر مواد غذایی در کل باعث بهبود سلامت جسم و ذهن میشوند و اگر فردی رژیم غذایی
سالمی داشته باشد، کل فعالیتهای جسمی و ذهنی او در حد مطلوب و مورد نظر قرار میگیرند.
عامل دیگری که ممکن است با تمرکز ذهن افراد رابطه داشته باشد، پُرخوری یا کم خوری است.
اگر
فردی قبل از انجام یک کار مهم، پُرخوری کند، احساس خواب آلودگی میکند،
زیرا گردش خود از مغز به سمت معده منحرف میشود تا عمل هضم غذا به بهترین
نحو صورت گیرد. از سوی دیگر افرادی که کالری کافی دریافت نمی کنند و از
وعده غذایی خود صرف نظر میکنند یا تحت رژیم های سخت غذایی قرار دارند،
نمی توانند تمرکز خوبی داشته باشند و حواس آنها به راحتی پرت میشود.
به
علاوه تحقیقات نشان داده است کودکانی که صبحانه میل میکنند، حافظه کوتاه
مدت بهتری نسبت به همکلاسیهای خود که صبحانه نمیخورند، دارند. در ضمن
کودکانی که صبحانههای پُر کالری میخورند (مثل کیک، شکلات، شیرینی و...)
تمرکز خوبی ندارند.
رژیمهای غذایی پُر چرب نیز روی آگاهی و تمرکز، اثرات منفی دارد، طوری که حافظه و یادگیری تضعیف میشود، پس نمیتوان از افرادی که غذاها
ی پُرچرب میخورند، انتظار هوش آنچنانی داشت.
قفسههای
مغازهها یا داروخانهها پر از قرصها، شربتها و مکملهای ویتامین، املاح
و مواد گیاهی است که روی همه آنها قید شده که از نظر جسمی و ذهنی باعث
تقویت شما میشوند. تعداد این مواد آنقدر زیاد است که قابل شمارش نیست، اما
مطمئن باشید این مواد آن طور هم که درباره آنها تبلیغ شده، سودمند نیستند و
اگر یک امتحان یا مصاحبه بزرگی در پیش دارید، بهتر است برای تقویت حافظه و
تمرکز خود، بر روی این مواد حساب باز نکنید.
گزارشهایی وجود دارد که
میگوید ویتامینهای E,C,B و بتاکاروتن و منیزیم می تواند قدرت مغز را
تقویت کنند. اما هیچ کس ثابت نکرده که قرص های حاوی این مواد بتوانند باعث
تقویت حافظه و تمرکز شوند. در ضمن وقتی مقدار زیادی از این مواد در غذاها
ی طبیعی وجود دارند، چرا به سراغ قرص های آنها برویم؟
ویتامین
C را به راحتی در مرکبات میتوان یافت. بتاکاروتن در هویج ، اسفناج و دیگر
سبزیجات برگ دار سبز وجود دارد. قرص های ویتامینی و مکمل موارد مصرف خاصی
دارند و هیچ وقت نمیتوانند جای مواد غذایی را بگیرند.
به تازگی
نظریههایی مطرح شده که قابل توجه است. مثل مواد غذایی حاوی اسیدهای چرب
امگا3(مثل ماهی)، وین پوستین(که در یک گیاه وجود دارد) یا کولین(ماده مغذی
اصلی موجود در لسیتین) دارای اثرات خاصی هستند و بر سلامت ذهن، تاثیرات
مثبتی دارند و محققان در تلاشند ترکیبی از این مواد را در اختیار افراد
بگذارند تا قدرت حافظه آنها تقویت شود.
فکر نکنید اگر غذای خاصی مصرف
کنید، تمرکز و حافظه شما قدرت فوق العادهای پیدا میکند. اگر امتحان یا
مصاحبهای در پیش دارید و دوست دارید حافظه و تمرکز شما قدرت خوبی داشته
باشند، نکات زیر را به خاطر بسپارید:
- کارهای لازم را برای آمادگی خود، از قبل انجام دهید، سر فرصت و بدون عجله.
- شب قبل، خوب بخوابید.
- ورزش را در برنامه زندگی خود به طور منظم در نظر بگیرید.
- یک رژیم غذایی
متعادل و حاول تمامی گروه های غذایی مصرف کنید. به هیچ وجه از ماده غذایی
خاصی به منظور تقویت حافظه استفاده نکنید؛ چون ممکن است وضعیت شما را بدتر
کند. از غذاها
ی طبیعی و سالم در حد معقول استفاده کنید تا ذهن شما برای هر کاری آماده باشد.
اسفناج به دلیل برخورداری از بافت های گیاهی از بروز بسیاری از بیماری ها پیشگیری می کند.
تحقیقات نشان می دهد زنانی که از اسفناج و سبزی های سبز دیگر استفاده می کنند، پیر شدن سلول هایشان را به تاخیر می اندازند.
اسفناج
به دلیل آنزیم های موجود در برگ هایش موجب تقویت هوش و حافظه می شود.
اسفناج از ماده دارویی به نام فولیک اسید برخوردار است که برای تقویت حافظه
موثر است. اسفناج همچنین برای مبتلایان به بیماری قلبی بسیار مفید وحاوی
مواد آنتی اکسیدان نیز است.
قهوه از موادی مانند آنتی اکسیدان ها،
آمینواسید، ویتامین و مینرال برخوردار است به ویژه اگر دانه های قهوه را دم
کنید و بخورید برای تقویت حافظه بسیار مفید است. قهوه همچنین ضد آلزایمر
است و با مصرف مداوم آن دچار آلزایمر نخواهید شد.
غلاتی مانند سویا، لوبیا، نخود فرنگی و عدس از روغن بسیار مفیدی برخوردارند که برای تقویت حافظه مفید و لازم است.
میوه
و سبزیجات نیز دارای آنتی اکسیدان های بسیار مفیدی برای بدن هستند و خوردن
آنها موجب تقویت حافظه می شود . علاوه براین تخم مرغ نیزبرای تقویت حافظه
بسیار مفید است به ویژه مصرف تخم مرغ در دوران بارداری موجب افزایش هوش
کودک می شود.
یک ظرف ماست دارای امگا ۳ و دی.اچ.ای نیز برای تقویت حافظه بسیار مفید است.
انبه
نیز از میوه هایی است که خوردن آن موجب تقویت حافظه می شود . این میوه
دارای بافت های چربی است اما خوردن آن باعث می شود که گردش خون تسریع شود.
هنگامی که گردش خون سریع تر شود باعث می شود خون بیشتری به مغز برسد .
محققان استرالیایی به تازگی دریافته اند موادی مانند کربوهیدرات هایی که به وفور در سیب زمینی یافت می شود، باعث تقویت حافظه می شود.
ماهی
نیز یکی دیگر از مواد غذایی است که باعث تقویت و رشد سریع تر سلول های مغز
و در نتیجه باعث تقویت حافظه می شود. ماهی برای عارضه قلبی نیز مفید است.
شکلات
نیز یکی دیگر از موادی است که باعث تقویت حافظه می شود. البته بهتر است
شکلات هایی را مصرف کنید که یا تلخ هستند و یا حاوی شیر باشند.
محققان معتقدند، غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان ها و روغن زیتون حافظه را تقویت می کند.
همچنین
محققان هشدار دادند که مصرف مواد غذایی دارای چربی و قند فراوان نظیر چیپس
و نوشابه های گازدار بهره هوشی کودکان ˈIQˈ را کاهش می دهد.
غذاهایی که تنها باعث چاقی میشوند نه تنها حافظه را تقویت نمیکنند، بلکه
کلسترول خون را نیز افزایش میدهند.11 ماده غذایی وجود دارد که میتواند
برای تقویت هوش شما و فرزندانتان بسیار مفید باشد.
اسفناج: اسفناج
به دلیل برخورداری از بافتهای گیاهی از بروز بسیاری از بیماریها پیشگیری
میکند. تحقیقات نشان میدهد زنانی که از اسفناج و سبزیهای سبز دیگر
استفاده میکنند، پیر شدن سلولهایشان را به تأخیر میاندازند. اسفناج به
دلیل آنزیمهای موجود در برگهایش، سیناپس بین سلولها را تسهیل میبخشد و
هوش را تقویت میکند. اسفناج از ماده دارویی به نام فولیک اسید برخوردار
است که در جهت تقویت حافظه موثر است. اسفناج همچنین برای مبتلایان به عارضه
قلبی بسیار مفید است. اسفناج حاوی مواد آنتی اکسیدان نیز است.
قهوه:
قهوه از موادی مانند آنتیاکسیدانها، آمینواسید، ویتامین و مینرال
برخوردار است؛ به ویژه اگر دانههای قهوه را دم کنید و بخورید در جهت تقویت
حافظه بسیار مفید است. کافئین قهوه در جهت تقویت حافظه مفید است. قهوه
همچنین ضد آلزایمر است و با مصرف مداوم آن دچار آلزایمر نخواهید شد.
غلات: غلاتی مانند سویا، لوبیا، نخود فرنگی و عدس از روغن بسیار مفیدی برخوردارند که در جهت تقویت حافظه لازم است.
میوه و سبزیجات: میوه و سبزیجات دارای آنتیاکسیدانهای بسیار مفیدی هستند. میوه و سبزیجات، بسیار برای تقویت حافظه مفیدند.
تخم
مرغ: تخم مرغ ماده بسیار مفیدی در جهت تقویت حافظه است؛ به ویژه اینکه
مادران باردار هنگام بارداری و زمانی که جنینی را در رحم دارند، تخم مرغ
مصرف کنند در هوش فرزندشان بسیار موثر است.
ماست: آیا میدانید یک
پیاله ماست دارای امگا 3 و دی اچ ای است. امگا 3 و دی اچ ای مواد بسیار
مفیدی در جهت تقویت حافظه است. اگر فرزندتان در زمان رشدش هر روز ماست مصرف
کند، تأثیر بسیاری بر روی رشد او دارد.
انبه: این میوه ماده دیگری
است که در تقویت حافظه بسیار مفید است. با این که این میوه چرب است و دارای
بافتهای چربی است اما باعث میشود که گردش خون تسریع یابد. هنگامیکه
گردش خون سریعتر شود باعث میشود خون بیشتری به مغز برسد و همچنین این
میوه در حافظه نیز موثر است.
سیب زمینی: محققان استرالیایی به تازگی
دریافتهاند موادی مانند کربوهیدراتهایی که به وفور در سیب زمینی یافت
میشود، باعث تقویت حافظه میشوند.
ماهی: ماهی نیز یکی دیگر از مواد
غذایی است که باعث تقویت و رشد سریعتر سلولهای مغز و در نتیجه باعث
تقویت حافظه میشود. ماهی برای عارضه قلبی نیز مفید است.
شکلات:
شکلات نیز یکی دیگر از موادی است که باعث تقویت حافظه میشود. البته بهتر
است شکلاتهایی را مصرف کنید که یا تلخ هستند و یا حاوی شیر باشند.
روغن زیتون : محققان معتقدند، غذاهای سرشار از آنتیاکسیدانها و روغن زیتون حافظه را تقویت میکند.
پایین
آورندههای هوش: محققان هشدار دادند که مصرف مواد غذایی دارای چربی و قند
فراوان نظیر چیپس و نوشابههای گازدار ضریب هوش کودکان «IQ» را کاهش
میدهد. گروهی از محققان بهداشت سلامت دانشگاه آدلاید در استرالیا در جریان
تازهترین تحقیقات خود دریافتند: کودکانی که رژیم غذایی سالمیرا در سنین
پایین دنبال میکنند، چه بسا از هوش و ذکاوت بیشتری - هرچند اندک – در
مقایسه با هم سن و سالان خود برخوردارند که رژیم غذایی سرشار از چربی و قند
دارند.
این تحقیقات از بیش از 7 هزار کودک انجام شد و محققان در آن
نقش رژیم غذایی بر میانگین هوش کودکان را بررسی کردند. محققان در تحقیقات
خود ارتباط بین رژیمهای غذایی کودکان در شش ماهگی، 15 ماهگی و دو سالگی را
با میانگین هوش و ذکاوت آنها در سن 8 سالگی مورد تجزیه و تحلیل قرار
دادند. این محققان دریافتند: کودکانی که تا شش ماهگی از شیر مادر استفاده
کردند و سپس رژیم غذایی سالمیرا به طور منظم در دوره 15 ماهگی تا 2 سالگی
دنبال کردند که حاوی مواد غذایی نظیر لوبیا، پنیر، سبزیها و میوه بود، از
میانگین هوش بیشتری به میزان 2 نمره هنگام رسیدن به سن هشت سالگی برخوردار
بودند.
در همین حال، محققان دریافتند کودکانی که رژیم غذایی
منظمیشامل بیسکویت، شیرینی، چیپس و نوشابههای گازدار را در دو سال بعد از
تولد دنبال کردند، با میانگین هوش و ذکاوت کمتری به میزان دست کم 2 نمره
به هنگام رسیدن به سن هشت سالگی روبرو بودند. این تحقیقات افزود: لازم است
که مادران غذاهای سالم را در اختیار کودک خود قرار داده و از میزان شیرینی
کاسته یا کاملاً از خوردن آنها توسط کودک جلوگیری کنند. این تحقیقات
همچنین تاکید کرد: مادران به ویژه لازم است که در دو سال اول زندگی کودک،
وعدههای غذایی را در اختیارش قرار دهد که حاوی عناصر لازم و ضروری برای
رشد بدن و بافتهای مغز باشد.
اگر مثلا وارد آشپزخانه میشوید و دور خودتان میچرخید که برای چه
آنجا رفتهاید یا جلوی کتابخانهتان میایستید و فراموش میکنید میخواستید
چه کتابی بردارید و یا بدتر از آن وقتی در سوپرمارکت محلهتان آقای
فروشنده سوال میکند چه میخواهید پاک یادتان میرود خریدهایتان چه بوده
است زمان آن رسیده دستی به سر و گوش حافظهتان بکشید. میشود با روشهای
طبیعی مغز را تحریک و حافظه را تقویت کرد. با ما باشید تا با چند گیاه
تقویت کنندهی حافظه آشنا شوید.